Chwarae a gwaith ieuenctid

Mae gan bobl sy’n gweithio gyda phlant hŷn a phlant yn eu harddegau rôl bwysig wrth gefnogi eu cyfleoedd i chwarae a chwrdd â ffrindiau.

Yr hyn y mae CCUHP yn ei ddweud am arddegwyr a chwarae

Mae Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn (CCUHP) yn diffinio ‘plant’ fel pawb dan 18 oed. Mae Erthygl 31 o’r confensiwn yn datgan bod gan bob plentyn hawl i chwarae. Mae’n pwysleisio hefyd bwysigrwydd darparu gweithgareddau sy’n briodol ar gyfer oedran y plentyn.

Mae Sylw Cyffredinol rhif 17 yn archwilio hyn ymhellach, gan bwysleisio bod chwarae’n parhau i fod yn bwysig ym mywydau plant wrth iddynt dyfu’n hŷn. Ond mae’r hyn y maent ei angen yn newid, ac yn canolbwyntio ar fannau sy’n rhoi cyfleoedd iddynt gymdeithasu, bod gyda arddegwyr eraill neu i fod ar eu pen eu hunain.

Mae Sylw Cyffredinol rhif 17 yn ein hatgoffa hefyd bod plant hŷn ac arddegwyr yn debyg o gael eu denu at gyfleoedd sy’n cynnwys her a mentro. Mae’r profiadau hyn yn ddatblygiadol angenrheidiol ac yn cyfrannu at ymdeimlad arddegwyr o hunaniaeth ac o berthyn.

Gwaith ieuenctid

Yng Nghymru, mae’r Safonau Galwedigaethol Cenedlaethol Gwaith Ieuecntid (2012) yn dynodi mai pwrpas allweddol gwaith ieuecntid yw:

‘Galluogi pobl ifanc i ddatblygu’n gyfannol gan weithio gyda hwy i hwyluso eu datblygiad personol, cymdeithasol ac addysgol i’w galluogi i ddatblygu eu llais eu dylanwad a’u safle mewn cymdeithas i gyrraedd eu llawn botensial.’

Yn y bôn, mae gwaith ieuenctid yn darparu amgylcheddau diogel ac yn cefnogi datblygiad a lles arddegwyr. Mae gweithwyr ieuenctid yn cefnogi arddegwyr fel y gallant gymryd rhan mewn gweithgareddau fel aelodau o grwpiau a chymunedau. Cefnogir arddegwyr i brofi ffiniau a datblygu’r hyder i wneud dewisiadau deallus.

Fel y mae Sylw Cyffredinol rhif 17 yn nodi, mae chwarae plant yn unrhyw ymddygiad, gweithgaredd neu broses gaiff ei sbarduno, ei rheoli a’i strwythuro gan y plant eu hunain. Gall ddigwydd pryd bynnag ac ym mhle bynnag y mae cyfle. Mae gweithwyr ieuenctid, gweithwyr cymorth ieuenctid a gwirfoddolwyr gwaith ieuenctid, trwy ddeall a chefnogi chwarae, yn darparu ffordd naturiol i blant:

• ddatblygu
• dysgu am eu hunain
• cysylltu gyda’r byd o’u hamgylch.

Adnoddau

Mae plant hŷn yn chwarae hefyd

Mae’r daflen wybodaeth hon yn archwilio chwarae plant hŷn, yn enwedig plant sydd ar ddechrau neu ar ganol eu glasoed (tua 11 i 16 oed). Mae’n archwilio ffyrdd o osgoi rhagdybiaethau yn seiliedig ar oedran yn unig a deall ymennydd y glasoed.

Adnoddau cefnogi arddegwyr

Mae adran cefnogi arddegwyr gwefan Plentyndod Chwareus yn cynnwys gwybodaeth am:

• hongian o gwmpas
• mannau i hongian o gwmpas
• treulio amser gyda dy blentyn yn ei arddegau
• gwibdeithiau a gwyliau
• pethau dychrynllyd y bydd arddegwyr yn eu gwneud
• cadw cefn arddegwyr
• helpu arddegwyr i sefyll i fyny drostynt eu hunain.